Eğer internette ssh bağlantıları için anahtarlama kullanımı konusunda biraz araştırma yaptıysanız karşınıza çıkacak dökümanların çoğunda açık anahtarınızın hedef makinada ~/.ssh/authorized_keys dosyasına nasıl ekleneceği, bu dosyanın ve .ssh dizininin hangi kullanıcı ve grup yetkilerine sahip olacağı konusunda bilgi verildiğini göreceksiniz.

İlgili dökümanlarda bahsedilen herşey doğru olmakla birlikte ssh programı bütün bu adımları sizin için layığıyla gerçekleştiren bir komut satırı programıyla birlikte geliyor. ssh-copy-id isimli bu program ne yazık ki birçoğumuzun dikkatinden kaçıyor.

ssh-copy-id programı ne yapar?

• Açık anahtarınızı hedef makinada  kullanıcı dizini altındaki yetkili anahtarlar dosyasına ekler ( ~/.ssh/authorized_keys)
• ~/.ssh dizinini ve ~/.ssh/authorized_keys dosyasının yetkilerini düzenler.

Aşağıdaki örnek  komutta herhangi bir kimlik belirtmediğimiz için varsayılan açık anahtar ( ~/.ssh/id_rsa.pub dosyasının içeriği) hedef.makina.com makinasındaki ali kullanıcısının  home dizinine yüklenir.

$ssh-copy-id ali@hedef.makina.com

Eğer birden çok anahtarınız var ise hedef makinaya göndermek istediğiniz açık anahtarı -i parametresiyle belirtebilirsiniz.

$ssh-copy-id  -i  ~/.ssh/ikinci_anahtar.pub ali@hedef.makina.com

Kıssadan hisse tek bir komutla açık anahtarınızı hedef bir makinaya yükleyebilirsiniz.  :)

İyi çalışmalar

Linux makinanıza bir dosya indirip kuracaksınız diyelim.

Bunun için önce grafik arayüzü olan bir yerden Firefox gibi bir tarayıcı veya Filezilla gibi bir ftp istemcisi ile bağlanıp dosyayı indirip sonra bunu tekrar ftp, scp gibi bir program kullanarak dosyaya asıl ihtiyacımız olan yere kopyalamak büyük bir zaman kaybı olacaktır. (İstemci olarak linux kullanan arkadaşların kaşlarını çattıklarını görür gibiyim. Diyelimki kişi linux değil de başka bir işletim sistemi kullanıyor ve grafik arayüzü yüklü olmayan bir linux sunucusu var)

Bunun yerine wget komutunu kullanarak bu dosyayı bir web sitesinden direkt istediğimiz klasöre indirebiliriz.

En basit kullanımıyla

wget http://www.ornekwebsite.com/dosya.zip

Dosya gelsin ama ben bir yandan konsolu kullanıyım diyorsanız bu işlemi backgrounda atabilirsiniz. İşlemin sonucunu logdosyasi.log adlı dosyaya yazacaktır.

wget -o logdosyası.log http://www.ornekwebsite.com/dosya.zip &

Büyük bir dosya indiriyorsunuz ve kesiliyor o zaman aşağıdaki komut size yardımcı olacaktır.

wget -c http://www.ornekwebsite.com/buyukdosya.zip

Bazen bir sitedeki toplu dosyaları indirmek istiyorsunuz diyelim. Burada dikkat etmeniz gereken şey bu komut o sayfa içinde geçen .zip isimli dosyaları indirecektir.

downloads.html yerine bir klasör ismi yazarsanız ancak klasör gezinme (directory browsing) yetkisi sunucuda açıksa o şekilde dosyaları indirebilirsiniz aksi taktirde ya o klasörde bir index.html dosyası varsa o dosyada geçen ilgili dosyaları indirmeye kalkar yada “ERROR 403: Forbidden” şeklinde bir hata ile karşılaşırsınız.

wget -r -nd -np -l1 -A '*.zip' http://www.ornekwebsite.com/downloads.html

Şu an hattınız yavaş diyelim yada çalışırken indirme işlemi yüzünden yavaşlamasını istemiyorsunuz. Tamam bizde yattıktan sonra başlayacak şekilde ayarlarız, mesela saat 1′de başlayacak şekilde.

echo 'wget http://www.ornekwebsite.com/dosya.zip' | at 01:00

Tahmin edeceğiniz gibi at aslında bir zamanlama komutu bunu kullanarak birçok işinizi cron’a yazmadan zamanlayabilir ve zamanı geldiğinde çalışmasını sağlayabilirsiniz. En kısa sürede at komutu ile ilgili de bir ipucu hazırlayacağım.

Hepimizin başına gelmiştir. Bir problemle uğraşırken veya yeni bir program kurarken not almaya çalışırız. Ama bir noktadan sonra kendimizi yaptığımız işe kaptırır işi bitirdiğimizde;

Tüh bak yaptıklarımı not almayı unuttum. Ne yapmıştık? Hangi komutları kullanmıştık? Karşımıza hangi mesajlar çıktı ve biz neyi seçtik?

diye hayıflanırız.

Kendimizi işimize vermişken bizim adımıza birisinin tüm komutlarımızı ve bu komutların ürettiği mesajları, terminalimize yansıyan çıktıları otomatik olarak kaydetmesi hoş olmaz mıydı?

Linux script komutu bu konuda derdimize derman oluyor.

script komutu aracılığıyla terminalize yansıyan tüm çıktıları bir dosyaya kaydedip daha sonra tekrar inceleyebilirsiniz.

Bir örnek ile nasıl çalıştığına bakalım;

ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ script -f otomatikDokumantasyon
Script started, file is otomatikDokumantasyon
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ pwd
/home/ali/temp/scriptNot
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ whoami
ali
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ ls /tmp/
domains genel.xls  gdl              kde-alisPik0Fj  
ksocket-alisSBnyBl  orbit-root  plugtmp-1   
Registration_Form_WBG.pdf  Tracker-alis.7358
fbug               hsperfdata_alis  keyring-YXOiJM  
 
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ exit
Script done, file is otomatikDokumantasyon

Yukarıda script komutunu başlattığımız nokta ile komutu CTRL+D tuş kombinasyonu aracılığıyla sonlandırdığımız nokta arasında oluşan ekran görüntülerini görüyorsunuz. Şimdi script komutunun yukarıdaki etkileşim sonucunda bizim için oluşturduğu otomatikDokumantasyon dosyasına bakalım.

ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ more otomatikDokumantasyon
Script started, file is otomatikDokumantasyon
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ pwd
/home/ali/temp/scriptNot
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ whoami
ali
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ ls /tmp/
domains genel.xls  gdl              kde-alisPik0Fj  
ksocket-alisSBnyBl  orbit-root  plugtmp-1   
Registration_Form_WBG.pdf  Tracker-alis.7358
fbug               hsperfdata_alis  keyring-YXOiJM  
 
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$ exit
 
Script done on Sun 18 Jan 2009 01:59:44 PM CET
ali@ali-laptop:~/temp/scriptNot$

Yukarıda gördünüz gibi script komutu terminalimize yazılan herşeyi bizim için kaydetti. Bir problemle uğraşırkan ayrıca kopyala&yapıştır aksiyonlarıyla kendimizi germemize gerek yok.

İyi çalışmalar.

Eğer birşeyler ters gidiyorsa hemen loglara bakarız çünkü soruna ait bütün ipuçları oradadır.

Bazen bu logları oluştukları anda anında izlemek istediğimizde her linux kullanıcısının ilk öğrendiği komutlardan birini kullanırız

tail -f /var/log/messages

Ama bu komutun şöyle bir dezavantajı var loglar orda akıp giderken birşey gözünüze takıldı ne yapacaksınız ctrl+c ve logun akmasını keseceksiniz ya ekranda kalan kısımdan logun gördüğünüz kısmına bakmaya çalışacaksınız yada more yada vi gibi komutları kullanarak dosyanın içine girip o satırı aramaya çalışacaksınız.

Peki size bunun daha kolay bir yolu var desem. Evet less komutu. Nasıl mı kullanacağız? Çok basit.

less /var/log/messages

Shift+F tail -f ile aynı işi görür loglar akmaya başlar

Ctrl+C ile istediğiniz yerde logun akmasını durdurabilirsiniz

B ve F tuşları logun içinde ileri geri gitmenizi sağlar

Q ile işiniz bittiğinde logdan çıkarsınız

Logların siz komutu yazdığınızda direk akarak başlamasını istiyorsanız komutu aşağıdaki gibi kullanabilirsiniz.

less +F /var/log/messages

Yada daha önce yazdığımız Kendi Komutunuzu Oluşturun ipucumuzu kullanarak less +F için akanlog diye bir alias yaratabilir ve komutu direkt olarak

akanlog /var/log/messages

şeklinde de kullanabilirsiniz ;)

Sizin de hiç ihtiyacınız oldu mu bilmem ama bu tür bir şeye çok sık ihtiyacım olunca biraz araştırdım ve bu komutu buldum o günden beri de en sevdiğim linux komutlarından biri oldu.

Nasıl kullanılır?

watch [seçenekler] komut

-n Komutun kaç saniyede bir tekrar edileceğini, ekran çıktısının kaç saniyede bir yenileneceğini belirtir. Kullanılmazsa her 2 saniyede bir anlamına gelir.

-d Ekran çıktısında oluşan değişiklikleri beyaz olarak boyar böylece değişim olan yerleri daha rahat gözlersiniz

Ne için mi kullanıyorum?

• Bir klasördeki dosya sayısındaki değişimi gözlemlemek için örn: postfix aktif kuyruktaki mail sayısını

  watch -d 'wc -l | ls -l'

• Disklerin doluluk oranlarını gözlemlemek için örn: Kapasite sıkıntısı olan bir diskte log yazma oranı dengesiz bir proses çalıştırdığımda diskte yer sıkıntısı oluşmasın diye

  watch -d 'df -k'

• Hafıza kullanım oranını gözlemlemek için

  watch -d 'free -m'

• Bir klasöre muratz kullanıcısı ile eklenen yada silinen dosyaları gözlemlemek için

  watch -d 'ls -l | fgrep muratz'

Başka nerelerde kullandığınızı sizde bizimle paylaşırsanız sevirim.

Bu sıkça başıma gelen konulardan biri sizinle paylaşmak istedim. Bazen kullandığım vm imajını bir vmware serverdan (gsx) başka bir vmware servera taşıdığımda veya aynı vmware server üzerinde kopyasını aldığımda yeni imajın ethernet bağlantısı çalışmayabiliyor.

Bunun genelde sebebi ethernet kartının vmware tarafından yeniden yaratılmasıdır.

Eski kartı silip yeni kartı eklediğinden kartın id’si eth0′dan eth1′e değişiyor. Eğer ip tanımlarınız statik yapılmışsa /etc/network/interfaces dosyanızda da yeni ethernet id sine göre düzenleme yapmanız gerecektir.

O anki id’yi bulmanın en pratik yollarından biri de /proc/net/dev dosyasının içine bakmak. 

Bu dosyanın içi aşağıdaki gibi.

  Interface	Receive bytes	packets errs drop fifo frame
  eth0:		161543042	916321    0    0    0     0

Unutmayın eğer bu sorunla karşı karşıya iseniz; ifconfig komutu sisteme /etc/network/interfaces dosyasında tanıttığınız kartları gösterecektir. O yüzden siz ifconfig diye baktığınızda eth0′ı görürken /proc/net/dev altında eth1 görüyor olacaksınız.

Virtualbox sanallaştırma uygulamasının son versiyonunu kurduysanız KVM çekirdek modulleri  yüklü makinalarda Virtualbox sanal makinalarınızı  ayağa kaldırmak istediğinizde aşağıdaki hatayı verip kapanacaktır.

VirtualBox can’t operate in VMX root mode. Please disable the KVM kernel extension, recompile your kernel and reboot.
VBox status code: -4011 (VERR_VMX_IN_VMX_ROOT_MODE).

Result Code:
0×80004005
Component:
Console
Interface:
IConsole {d5a1cbda-f5d7-4824-9afe-d640c94c7dcf}

Problemlemin çözümü için VirtualBox kullanacağınız zaman KVM çekirdek modullerini hafızadan kaldırmanız gerekecek.

Öncelikle hafızada hangi kvm modülünün yüklü olduğuna bakıyoruz.

$lsmod | grep kvm
kvm_intel              49728  0
kvm                   142912   1 kvm_intel

Hafızada yüklü olan kvm modülü işlemcinize bağlı olarak değişecektir. Intel tabanlı sistemimizde yüklu olan modül kvm_intel isimli modül.. Aşağıdaki komutla kvm modülünü hafızadan kaldırıyoruz.

sudo rmmod kvm_intel

Eğer VirtualBox’ı tekrar başlatırsanız sanal makinalarınızın sorunsuz olarak çalışmaya başladığını göreçeksiniz.

İyi çalışmalar.

Trendleri takip eden herkes yakından tecrübe ediyordur ki sanallaştırma ve faydaları her düzeyde konuşuluyor tartışılıyor. Son yılların en sıcak konularından biri, son 2 senedir de Türkiyenin gündemindeki ağırlığını her geçen gün arttırıyor.

Hemen hemen her şirkette  AR-GE çalışması, test sistemi olarak sanal makinalar uzun yıllardır kullanılıyor.  Son dönemdeki tartışmaların farklı boyutu sanal makinaların artık üretim ortamlarında kullanılmaya  başlanması.

Ne yazık ki heyecan dalgasına kapılıp sörf yapmaya başlayan IT yöneticilerimiz sadece artı eksi hesabının artı boyutuna bakıyorlar. Fakat madalyonun bir de diğer yüzü var.

Sanallaştırma sayesinde çok kolay yeni bir sistemi ayağa kaldırabiliyorsunuz. Var olan bir sistemin yeni bir kopyasını alabiliyorsunuz. Eğer belli bir planlama ve kontrol olmazsa (ki baslangıçta hiç bir sanallaştırma projesinde ne yazik ki olmuyor) göz açıp kapayana kadar organizayonun yapısına gore 10 larla veya 100 lerle ölçülen sanal makinalara ulaşmanız hiç de şaşırtıcı olmaz.

Sanallaştırma her fiziksel makinanın nerdeyse ayrı bir datacenter gibi davranmasına imkan sağlıyor.

Bu noktada sanallaştırma projesi gerçekleştiren veya gerçekleştirmeyi planlayan IT yöneticilerimizin kendilerine aklıma ilk gelen şu soruları sormaları gerekiyor.

• Sanal makinalarınızın yama yönetimini nasıl yapacaksınız?
Eskiden Sanal makinaları barındıran fiziksel makinenin yamalarını yapmak zorunda kalırken sanallaştırma sonrasında bu fiziksel makine üzerindeki her bir sanal makinanın ayrı olarak yamanması gerekiyor.

• Sanal ortamlarda veri güvenliği konusunda ne kadar bilgi sahibisiniz?
Fiziksel makinanızı datacenter’a kilitliyorsunuz ama sanal makinanız ağ üzerinden datacenter dışına kaçabilir.

• Sanal makinaların loglarını nasıl takip edeceksiniz?
Sanal makinalarınızın loglarını nasıl takip ediyorsunuz? Sanallaştırmanın sistem yöneticilerine getirdiği ekstra yük nedir? Yeni yasal düzenlemelere uyum kapsamında sanal makinaların kullanımı size ne gibi yükümlülükler getiriyor?

• Her bir sanal makinadaki kullanıcı ve yetki yönetimini nasıl yapacaksınız?

• Sanal makinalarınızın kaynak kullanımlarını nasıl izliyorsunuz?

• Lisansların yönetimi nasıl yapacaksınız?

• Yedekleme için ne tür bir altyapı düşünüyorsunuz?

Takip eden yazılarda her bir başlık için linux platformunda çalışan açık kaynak kodlu veya ücretsiz çözümleri, alternatif senaryoları incelemeye çalışacağız.

Sizlerin de bu konudaki görüş ve tecrübelerini duymaktan mutluluk duyarız.

Sanallaştırma tecrübelerinizi, ürettiginiz yaratıcı çözümleri duymak için sabırsızlanıyoruz.

İyi çalışmalar.

Eğer sizin de benim gibi root kullanıcısıyla çalışma takıntınız varsa (tüm yetki elimde olsun diye değil sadece sürekli sudo yapmayı sevmediğim için) dosya sahipliğiyle ilgili sıkça başınız ağrıyabilir.

Önce bir dosyanın sahipliğini görmek için ne yapmalıyız ona bakalım.

ls -l merhaba.c

Komutu çalıştırdığımızda aşağıdaki gibi bir sonuç elde ederiz.

-rw-r–r– 1 operator web1   151 2008-02-09 14:46 merhaba.c

Buradaki operator bize dosyanın kullanıcısını web1 ise dosyanın grubunu verecektir.

Şimdi aynı dizindeki başka bir dosya için aynı işlemi yapalım

ls -l selam.c

Aşağıda göreceğiniz gibi bu dosyanın kullanıcısı ve grubu root:root olmuş.

-rw-r–r– 1 root root 265 2008-02-09 14:56 selam.c

Benden sonra bu dosyaya operator olarak ulaşmak isteyen diğer kullanıcılar yetki hatasıyla karşı karşıya kalacak ve dosyayı açamayacak yada değişiklik yapamayacaklar.

Gelin şimdi bunu nasıl düzelteceğimizi görelim.

chown operator:web1 selam.c

Bu kadar kolay. Tekrar dosyayı kontrol ettiğimizde kullanıcısının ve grubunun değişmiş olduğunu görürüz.

ls -l selam.c

-rw-r–r– 1 operator web1 265 2008-02-09 14:56 selam.c

İyi Çalışmalar

15 numara MSN protokolünü kullanan tüm client’ların MSN’e bağlanamaması ile ilgili hatayı “libpurple” yerine “msn-pecan” kütüphanesini kullanarak aşabilirsiniz.

Ubuntu, Debian, Mint:

apt-get install msn-pecan

Archlinux:
Arch’ın depolarında yok ama AUR’da var,

yaourt -Sy msn-pecan

Daha sonra pidgin’den MSN protokolünü WLM ile değiştirirseniz sorun çözülecektir.
Kolay Gelsin.

"I've heard it(Pardus) contains and promotes non-free software. That goes against the whole purpose of GNU, which is to give users freedom; it leads users astray."